Jacques Lacan ve Ayna Evresi
Bir önceki yazımızda Jacques Lacan hakkında bilgi vermiş onun teorisini incelemiştik. Şimdiki yazımızda ise Jacques Lacan’ın teorisinin büyük bir kısmını kaplayan ayna evresinden bahsedeceğiz.
Freud’un benlik (Ich) kavramını özne olarak yorumlayan Jacques Lacan insanın üç temel gelişim dönemi olduğunu savundu. Ayna Evresi dediğimiz kavram ise bu üç gelişim döneminin İmgesel Dönem (6-18 ay) ‘inde yer almaktadır.
İmgesel Dönem (6-18)’de karşımıza çıkan ayna evresine bebeğin ayna ile karşılaştığı dönem diyebiliriz. Bu dönemde bebek ayna ile tanışır ve ben kavramını oluşturur. Bedensel bütünlük algısını kavrayamayan bebek aynada kendisini ilk kez görmesiyle birlikte kendi varlığının ayırımına varır. Jacques Lacan’ın ”ben” kavramı tam olarak buradaki fark ediş ile başlar. Bebek ayna ile tanışır ve özerkliğin farkına varır.
Bu konsepte göre bebekler altı aylık olduklarından itibaren kendilerini ve dolayısıyla benliklerini ilk kez ayna ile karşılaştıklarında fark ederler. Bebek bu fark ediş ile birlikte:
- Bu fark ediş bebek için hem başarıdır hem de yeni bir edinimdir.
- Aynada imgesini keşfeder.
- Kendilik bilinci kazanır.
- Bedensel bütünlük kazanır: ayrışmamış bir birlik içerisinde olduğunu fark eder.
- Nasıl göründüğü onun bakışını belirler.
- Özne verili değil meydana gelen bir şeydir.
- Kendiliğin ilk biçiminin kazanıldığı özdeşleşme
- Freud’un narsisizm dönemi ile benzerlik gösterir.
Bebek ayna evresindeki fark edişinden sonra her şeyini aynada anlatmaya başlar. Kendisini annesinin bir parçası olduğunu zanneden bebek ayna ile tanışmasından sonra annesinden ayrı bir bedene sahip olduğunun fark edişini yaşar. Yalnız ve tek kaldığı hissine kapılır bu histen doğan endişe ve rahatsızlık hissini hisseder. Bütünlük burada ikiye bölünür. Bu evre ile birlikte ilk kez parçalanmış oluruz.
Jaques Lacan ve Ayna Teorisi hakkında daha fazla bilgiye sahip olmak isterseniz aşağıdaki linkten konu hakkında Oğuzhan Nacak’ın yayınladığı podcastleri dinleyebilirsiniz.
Bir önceki Jaques Lacan yazımız için tıklayınız
